Deprem bölgesinde bulunan Türkiye, 17 Ağustos 1999 ve 6 Şubat 2023 depremlerini acı bir şekilde tecrübe etti. 1999 yılında yaşanan 7.6 şiddetindeki deprem 17 binden fazla insanın hayatını kaybetmesine neden olmuştu. Depremin Türk ekonomisine maliyeti yaklaşık 5 milyar dolar olarak kayıtlara geçmişti. 6 Şubat 2023 tarihinde yaşanan Kahramanmaraş depremleri ise 38 binden fazla insanın hayatını kaybetmesine ve çok ciddi bir yıkıma neden oldu.
Depremin ardından acı bilanço artmaya devam ederken bir yandan da depremin ekonomik boyutu konuşulmaya başlandı. Dünya Bankası, Kahramanmaraş depreminin Türkiye ekonomisine etkisine dair yeni bir rapor hazırladı. Banka Türkiye’de milyonlarca konutu depreme dayanıklı olacak şekilde güçlendirme veya yeniden inşa sürecinde 456 milyar dolarlık bir harcamanın yapılacağını hesapladı.
DEPREMİN MALİ ZARARI NE KADAR?
Türkiye tarihinde en büyük felaketlerden biri olarak kayıtlara geçen Kahramanmaraş depreminde 38 binden fazla insan hayatını kaybetti. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı verilerine göre 61 binden fazla binanın acil yıkılması gerektiği belirtildi. TÜRKONFED’in hesaplamasına göre bölgede depremin yarattığı mali zarar 84 milyar doları geçiyor. Öte yandan Dünya Bankası’nın 2021 yılı Aralık ayında yayımladığı raporda, Türkiye’deki yapı stoğunun büyük bölümünün 2000’den önce inşa edildiği vurgulanmıştı.
DEPREME DAYANIKSIZ BİNA SAYISI ÇOK FAZLA
Türkiye’deki binaların yapı koşullarını inceleyen uzmanlar, bunların depreme ve iklim kaynaklı afetlere dayanıksız olduğunu vurguladı. Ülkedeki depreme dayanıksız binaların afetlere dayanıklı hale getirilmesi için ya güçlendirilmesi ya da yıkılıp yeniden inşa edilmesi gerekiyor. Rapor, Türkiye’de konut olarak kullanılan 6.7 milyon binadan sadece yüzde 4’ünün depreme dayanıklı olarak yenilendiğini gözler önüne serdi. Buna göre ülkemizde hala milyonlarca binanın depreme dayanıksız halde kullanıldığı görülüyor.
DÜNYA BANKASI 1.78 MİLYAR DOLAR DESTEK VERECEK
Milyonlarca binanın yenilenmesi için ek finansal yöntemlere ihtiyaç duyuluyor. Binaların yenilenmesi için ev sahiplerinin bu fonlara ulaşıp depreme dayanıklı binalar yaptırması gerekiyor. Böylelikle sadece yüksek gelirlilerin değil orta ve alt gelir grubunun da kentsel dönüşüm sürecinden pay alması bekleniyor. Dünya Bankası, deprem felaketinin ardından kurtarma ve yeniden inşa süreçlerine destek olmak amacıyla 1.78 milyar dolarlık yardım sağlayacağını duyurmuştu.
Afet risk yönetimi konusunda deneyimli olan bankanın depremin büyüklüğü, kurtarma ve yeniden inşa desteği için öncelikli alanların raporlanması konusunda hasar değerlendirmesi başlattığı öğrenildi. Dünya Bankası’nın yardımında 780 milyon doları Türkiye Deprem, Sel ve Orman Yangınları Acil Durum Yeniden İnşa Projesi (TEFWER) ile İklim ve Afete Dirençli Şehirler Projesi kapsamında kullanılacak.